Jak wykorzystać święta do odpoczynku, kontaktu ze sobą i jak bezpiecznie przez nie przejść
Dla wielu osób święta są czasem radości, bliskości i poczucia wspólnoty. Dla innych okresem wzmożonego napięcia, nadmiaru bodźców, trudnych spotkań rodzinnych lub bolesnego poczucia osamotnienia. Z perspektywy psychologii wszystkie te reakcje są naturalne i zrozumiałe. Święta intensyfikują emocje, ponieważ łączą się z relacjami, wspomnieniami oraz społecznymi oczekiwaniami.
Niezależnie od tego, jakie emocje się w nas pojawiają, świąteczny czas może stać się okazją do zatrzymania się, lepszego kontaktu ze sobą i zadbania o swoje zdrowie psychiczne podwarunkiem, że podejdziemy do niego świadomie.
Poniżej kilka psychologicznych wskazówek, jak przejść ten czas w sposób bezpieczny i wspierający.
1. Święta a układ nerwowy, dlaczego bywają męczące?
Z punktu widzenia psychologii i neurobiologii święta są okresem silnej stymulacji: zmiana rutyny, hałas, rozmowy, zapachy, emocjonalne tematy i presja społeczna pobudzają układ nerwowy. U wielu osób prowadzi to do stanu przeciążenia, nawet jeśli same święta są „miłe”.
Dlatego zmęczenie, drażliwość czy potrzeba wycofania nie są oznaką niewdzięczności, lecz sygnałem, że organizm potrzebuje regulacji i odpoczynku.
2. Odpoczynek jako proces regeneracji psychicznej
W psychologii odpoczynek rozumiany jest nie tylko jako brak aktywności, ale jako proces przywracania równowagi emocjonalnej i fizjologicznej. Dla każdego może on wyglądać inaczej.
Dla jednych będzie to sen, cisza i samotność, dla innych spokojna rozmowa, kontakt z naturą czy twórcze zajęcie. Kluczowe jest pytanie:
Co naprawdę mnie regeneruje, a co jedynie spełnia oczekiwania innych?
Święta mogą być dobrym momentem, by po raz pierwszy odpowiedzieć sobie na to pytanie z uważnością.
3. Kontakt ze sobą czyli uważność na emocje i potrzeby
Warto pamiętać, że:
- smutek, tęsknota czy złość w święta są częstym doświadczeniem
- emocje nie są „niewłaściwe” są informacją o naszych potrzebach
- unikanie emocji zwykle je nasila, a nie osłabia
Pozwolenie sobie na autentyczne przeżywanie tego, co się pojawia, jest ważnym elementem zdrowia psychicznego.
4. Relacje rodzinne - stare role, stare emocje
Psychologia systemowa zwraca uwagę, że w rodzinach często wracamy do dawnych ról i schematów, nawet jeśli na co dzień funkcjonujemy zupełnie inaczej. To dlatego spotkania rodzinne mogą uruchamiać silne reakcje emocjonalne.
Pomocne bywa:
- świadome ograniczenie czasu spotkań
- robienie przerw na regulację emocji (spacer, chwila ciszy)
- rezygnacja z tematów, które są zbyt obciążające
Masz prawo chronić siebie, nawet wobec najbliższych.
5. Masz prawo chronić siebie, nawet wobec najbliższych.
Z perspektywy psychologii stawianie granic jest aktem troski o relację, a nie egoizmu. Granice informują innych, gdzie kończą się nasze możliwości emocjonalne i psychiczne.
Komunikaty stawiające granice nie muszą być długie ani agresywne:
„Nie chcę teraz o tym rozmawiać”
„Potrzebuję chwili dla siebie”
„To dla mnie trudny temat”
Nie jesteśmy zobowiązani do uzasadniania swoich granic ani do spełniania wszystkich oczekiwań.
6. Gdy święta są szczególnie trudne
Dla osób doświadczających straty, depresji, lęku czy kryzysu życiowego święta mogą nasilać poczucie pustki i bezradności. Psychologia podkreśla, że w takich momentach najważniejsze jest obniżenie wymagań wobec siebie i szukanie wsparcia.
Czasem wystarczy jedna bezpieczna rozmowa. Czasem potrzebna jest profesjonalna pomoc. Sięganie po wsparcie jest oznaką dojrzałości i dbania o siebie.
7. Święta jako informacja, nie egzamin
Święta nie muszą być idealne ani „naprawiające”. Często ich największą wartością jest to, że pokazują nam, czego potrzebujemy więcej, a czego mniej w codziennym życiu.
To, co zauważysz w tym czasie: emocje, napięcia, potrzeby może stać się ważną wskazówką do dalszej pracy nad sobą i swoimi relacjami.
Podsumowanie
Święta to czas, który często wzmacnia to, co już w nas obecne zarówno radość i bliskość, jak i zmęczenie, napięcie czy tęsknotę. Z perspektywy psychologii nie jest to nic niezwykłego. To okres zwiększonej stymulacji emocjonalnej, który może być wymagający, ale jednocześnie bardzo informujący.
Świadome przeżywanie świąt, uważność na własne potrzeby, zgoda na różnorodność emocji oraz umiejętność stawiania granic to ważne elementy dbania o zdrowie psychiczne. Nawet drobne decyzje chwila ciszy, odmowa, odpoczynek bez poczucia winy mogą realnie wpłynąć na nasze samopoczucie.
Nie musisz przeżywać świąt „w określony sposób”. Nie muszą być idealne, pełne radości ani zgodne z cudzymi oczekiwaniami. Wystarczy, że będą wystarczająco dobre dla Ciebie.
Jeśli w tym czasie uda Ci się choć na moment zatrzymać, posłuchać siebie i potraktować swoje potrzeby z życzliwością to już jest ważny krok w stronę równowagi i troski o siebie.
A jeśli okaże się, że to, co się pojawia, jest trudne lub przytłaczające, pamiętaj nie musisz radzić sobie z tym samodzielnie. Wsparcie psychologiczne może być bezpieczną przestrzenią do rozmowy, zrozumienia i odzyskiwania wewnętrznego spokoju.
